- 89
- 1000
- 1000
- 1000
ضرورت وجود مذهب، جلسه چهاردهم
سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین حامد کاشانی با موضوع «ضرورت وجود مذهب»، جلسه چهاردهم؛ اطاعت از خدا و رسول، سال 1403
بعضیها پرسیدهاند که مگر امیرالمؤمنین صلوات الله علیه «وجه الله» نیست و «کُلُّ شَیْءٍ هَالِکٌ إِلَّا وَجْهَهُ»؟ یا مگر امیرالمؤمنین صلوات الله علیه اسم اعظم خدا نیست؟ پس چرا این را نگوییم؟
پاسخ اصلی این است که اول استفتاء کنید، نکته اینجاست که ما در استعمال الفاظ، استعمال حقیقی و استعمال مجازی داریم، غیر از اینکه بعضی از الفاظ به حضرت حق اختصاص دارد، مثلاً ما نمیتوانیم به کسی «الله» بگوییم.
حال مگر امیرالمؤمنین صلوات الله علیه اسم اعظم خدا نیست؟ آیا میتوانیم به ایشان «الله» بگوییم؟ مسلّم است که نه! گفتن بعضی از الفاظ ممنوع است.
غیر از این، مثلاً «رَبّ»؛ آیا میتوانیم به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه «یَا رَبَّنَا» بگوییم؟ مگر «رَبّ» به معنای مربّی نیست؟ مگر به صاحب شتر «رَبُّ الإبِل» نمیگویند؟ حال آیا میتوانیم به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه «یَا رَبَّنَا» بگوییم؟ نخیر!
اگر هم برای گفتن بعضی از الفاظ اذن داده شده باشد، وقتی مجازی استفاده میکنیم، باید با قرائنی بفهمانیم که مجازی استفاده میکنیم، وگرنه فهم حقیقی آن در اذهان شکل میگیرد.
مثل اینکه شما بدون مقدّمهای بگویید «شیری دیدم که خیلی هیبت داشت»، اگر توضیح ندهید، مخاطب شما تصوّر میکند که شما شیر جنگل دیدهاید، چون حقیقت شیر یا اسد برای چه چیزی وضع شده است؟ برای همان حیوان که سلطان جنگل است؛ مگر اینکه بگویید «اسدالله»، یعنی قرینهای در کلام شما هست که نشان میدهد اینجا راجع به یک انسان بیان شده است.
یا مثلاً میگوید «رَأیتُ أسَداً یَرمِی» شیری را دیدم که تیراندازی میکرد؛ اینجا روشن است که در مورد پهلوانی صحبت میکند، نه شیر جنگل.
درحالت عادی وقتی شما «شیر» میگویید، اذهان به سراغ شیر جنگل میرود، اگر منظور شما گفتنِ مجازی است، باید قرینه بگویید که ذهن مخاطب شما بهم نریزد، مانند «شیر تیرانداز» یا «شیر خدا» یا امثال اینها.
یا مثال دیگر اینکه به شما میگویند من در عوض پرداخت پول ماشین شما، به شما دوازده سکه میپردازم.
گاهی حقیقت و مجاز است، گاهی انصراف معنایی است، شما حساب و کتاب میکنید که سکهی بهار آزادی چقدر ارزش دارد، بعد قبول میکنید؛ بعد اگر او به شما دوازده سکهی یک یورویی پرداخت کند، آیا قبول میکنید؟ نه!
یعنی یا ذهن شما به سراغ حقیقت میرود، یا ذهن شما به سمت آن چیزی انصراف پیدا میکند که بیشتر استفاده میشود.
بعضیها پرسیدهاند که مگر امیرالمؤمنین صلوات الله علیه «وجه الله» نیست و «کُلُّ شَیْءٍ هَالِکٌ إِلَّا وَجْهَهُ»؟ یا مگر امیرالمؤمنین صلوات الله علیه اسم اعظم خدا نیست؟ پس چرا این را نگوییم؟
پاسخ اصلی این است که اول استفتاء کنید، نکته اینجاست که ما در استعمال الفاظ، استعمال حقیقی و استعمال مجازی داریم، غیر از اینکه بعضی از الفاظ به حضرت حق اختصاص دارد، مثلاً ما نمیتوانیم به کسی «الله» بگوییم.
حال مگر امیرالمؤمنین صلوات الله علیه اسم اعظم خدا نیست؟ آیا میتوانیم به ایشان «الله» بگوییم؟ مسلّم است که نه! گفتن بعضی از الفاظ ممنوع است.
غیر از این، مثلاً «رَبّ»؛ آیا میتوانیم به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه «یَا رَبَّنَا» بگوییم؟ مگر «رَبّ» به معنای مربّی نیست؟ مگر به صاحب شتر «رَبُّ الإبِل» نمیگویند؟ حال آیا میتوانیم به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه «یَا رَبَّنَا» بگوییم؟ نخیر!
اگر هم برای گفتن بعضی از الفاظ اذن داده شده باشد، وقتی مجازی استفاده میکنیم، باید با قرائنی بفهمانیم که مجازی استفاده میکنیم، وگرنه فهم حقیقی آن در اذهان شکل میگیرد.
مثل اینکه شما بدون مقدّمهای بگویید «شیری دیدم که خیلی هیبت داشت»، اگر توضیح ندهید، مخاطب شما تصوّر میکند که شما شیر جنگل دیدهاید، چون حقیقت شیر یا اسد برای چه چیزی وضع شده است؟ برای همان حیوان که سلطان جنگل است؛ مگر اینکه بگویید «اسدالله»، یعنی قرینهای در کلام شما هست که نشان میدهد اینجا راجع به یک انسان بیان شده است.
یا مثلاً میگوید «رَأیتُ أسَداً یَرمِی» شیری را دیدم که تیراندازی میکرد؛ اینجا روشن است که در مورد پهلوانی صحبت میکند، نه شیر جنگل.
درحالت عادی وقتی شما «شیر» میگویید، اذهان به سراغ شیر جنگل میرود، اگر منظور شما گفتنِ مجازی است، باید قرینه بگویید که ذهن مخاطب شما بهم نریزد، مانند «شیر تیرانداز» یا «شیر خدا» یا امثال اینها.
یا مثال دیگر اینکه به شما میگویند من در عوض پرداخت پول ماشین شما، به شما دوازده سکه میپردازم.
گاهی حقیقت و مجاز است، گاهی انصراف معنایی است، شما حساب و کتاب میکنید که سکهی بهار آزادی چقدر ارزش دارد، بعد قبول میکنید؛ بعد اگر او به شما دوازده سکهی یک یورویی پرداخت کند، آیا قبول میکنید؟ نه!
یعنی یا ذهن شما به سراغ حقیقت میرود، یا ذهن شما به سمت آن چیزی انصراف پیدا میکند که بیشتر استفاده میشود.
تاکنون نظری ثبت نشده است