display result search
- 287
- 1000
- 1000
- 1000
نصایح امام محمدباقر علیه السلام به جابر بن یزید جعفی، جلسه شانزدهم
سخنرانی آیت الله محمدتقی مصباح یزدی با موضوع «نصایح امام محمدباقر علیه السلام به جابر بن یزید جعفی»، جلسه شانزدهم، سال 1390
وَتَحَرَّزْ مِنْ إِبْلِیسَ بِالْخَوْفِ الصَّادِقِ وَإِیَّاکَ وَالرَّجَاءَ الْکَاذِبَ فَإِنَّهُ یُوقِعُکَ فِی الْخَوْفِ الصَّادِقِ
از مفاهیمی که در تعالیم انبیاء به خصوص قرآن کریم و به دنبال آن در روایات اهل‌بیت صلوات‌الله‌علیهم‌اجمعین روی آنها تأکید شده و مطالب زیادی در اطراف آنها بیان شده است مفهوم «خوف» و مقابل آن «رجاء» است. نظیر بحثی که درباره حزن داشتیم در خوف هم وجود دارد. گفتیم: امروزه در فرهنگ جهانی، حزن امری بی‌ارزش است و جایگاهی در ارزش‌های انسانی ندارد و روان‌شناسان سعی می‌کنند انسان را از غم و اندوه برکنار دارند. نظیر این سخن در خوف هم وجود دارد. من تابلویی دیدم که روی آن از قول امیرالمؤمنین علیه‌السلام نوشته شده بود: «بزرگ‌ترین گناه ترس است!» من نمی‌دانم منبع این حدیث کجاست، اما معروف است که در بحث‌های روان‌شناختی از ترس مذمت می‌شود. در علوم تربیتی هم تأکید می‌کنند که کودک را به گونه‌ای تربیت کنید که از هیچ‌چیز نترسد. این سخن فی‌الجمله می‌تواند مطلب صحیحی باشد؛ اما ابهام دارد. در مقابل می‌بینیم از موضوع خوف و خشیت و معادل‌های آنها در قرآن به عنوان ارزشی مثبت یاد شده و بر آنها تأکید شده است. غیر از آیاتی که واژه خوف صریحا در آنها ذکر شده تقریباً هر جا کلمه تقوا و مشتقات آن ذکر شده، مفهوم خوف هم در آن مندرج است. چون تقوا این است که انسان خود را از خطری حفظ کند. «وقایة» یعنی خود را نگه‌داشتن؛ نگه داشتن از خطر یا ضرر. وقتی انسان خود را از چیزی نگه می‌دارد که از ضرر آن بترسد و لذا گاهی کلمه تقوا متعدی به روز قیامت شده است (وَاتَّقُواْ یَوْمًا تُرْجَعُونَ فِیهِ إِلَى اللّهِ) همان‌طور که خوف هم در آیه‌ای به همین صورت به کار رفته است (یَخَافُونَ یَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِیهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ). به هر حال جای هیچ شکی نیست که در تعالیم اسلامی، خوف و خشیت و مشابه‌های آنها، جایگاه خاصی دارند. اکنون این سؤال مطرح می‌شود که: آیا مفاهیم قرآن با مفاهیم علمی روان‌شناسی تضاد دارند؟ روان‌شناسان می‌گویند: انسان باید سعی کند از هیچ چیز نترسد. اما در آیات و روایات بسیار تأکید شده که از خدا، از روز قیامت و از عذاب خدا بترسید. چگونه این دو جمع می‌شوند؟
وَتَحَرَّزْ مِنْ إِبْلِیسَ بِالْخَوْفِ الصَّادِقِ وَإِیَّاکَ وَالرَّجَاءَ الْکَاذِبَ فَإِنَّهُ یُوقِعُکَ فِی الْخَوْفِ الصَّادِقِ
از مفاهیمی که در تعالیم انبیاء به خصوص قرآن کریم و به دنبال آن در روایات اهل‌بیت صلوات‌الله‌علیهم‌اجمعین روی آنها تأکید شده و مطالب زیادی در اطراف آنها بیان شده است مفهوم «خوف» و مقابل آن «رجاء» است. نظیر بحثی که درباره حزن داشتیم در خوف هم وجود دارد. گفتیم: امروزه در فرهنگ جهانی، حزن امری بی‌ارزش است و جایگاهی در ارزش‌های انسانی ندارد و روان‌شناسان سعی می‌کنند انسان را از غم و اندوه برکنار دارند. نظیر این سخن در خوف هم وجود دارد. من تابلویی دیدم که روی آن از قول امیرالمؤمنین علیه‌السلام نوشته شده بود: «بزرگ‌ترین گناه ترس است!» من نمی‌دانم منبع این حدیث کجاست، اما معروف است که در بحث‌های روان‌شناختی از ترس مذمت می‌شود. در علوم تربیتی هم تأکید می‌کنند که کودک را به گونه‌ای تربیت کنید که از هیچ‌چیز نترسد. این سخن فی‌الجمله می‌تواند مطلب صحیحی باشد؛ اما ابهام دارد. در مقابل می‌بینیم از موضوع خوف و خشیت و معادل‌های آنها در قرآن به عنوان ارزشی مثبت یاد شده و بر آنها تأکید شده است. غیر از آیاتی که واژه خوف صریحا در آنها ذکر شده تقریباً هر جا کلمه تقوا و مشتقات آن ذکر شده، مفهوم خوف هم در آن مندرج است. چون تقوا این است که انسان خود را از خطری حفظ کند. «وقایة» یعنی خود را نگه‌داشتن؛ نگه داشتن از خطر یا ضرر. وقتی انسان خود را از چیزی نگه می‌دارد که از ضرر آن بترسد و لذا گاهی کلمه تقوا متعدی به روز قیامت شده است (وَاتَّقُواْ یَوْمًا تُرْجَعُونَ فِیهِ إِلَى اللّهِ) همان‌طور که خوف هم در آیه‌ای به همین صورت به کار رفته است (یَخَافُونَ یَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِیهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ). به هر حال جای هیچ شکی نیست که در تعالیم اسلامی، خوف و خشیت و مشابه‌های آنها، جایگاه خاصی دارند. اکنون این سؤال مطرح می‌شود که: آیا مفاهیم قرآن با مفاهیم علمی روان‌شناسی تضاد دارند؟ روان‌شناسان می‌گویند: انسان باید سعی کند از هیچ چیز نترسد. اما در آیات و روایات بسیار تأکید شده که از خدا، از روز قیامت و از عذاب خدا بترسید. چگونه این دو جمع می‌شوند؟
تاکنون نظری ثبت نشده است