display result search
- 1220
- 1000
- 1000
- 1000
سکوت مهم‌ترین پایه بارورسازی اندیشه و تفکر
سخنرانی حجت الاسلام سید حسین حسینی قمی با موضوع «سکوت مهم‌ترین پایه بارورسازی اندیشه و تفکر»، سال 1401
امام علی علیه‌السلام در خطبه‌ها، نامه و حکمت‌هایشان فراوان به موضوع زبان و مسئولیت زبان اشاره نموده‌اند؛ «لِسَانُ الْعَاقِلِ وَرَاءَ قَلْبِهِ، وَ قَلْبُ الْأَحْمَقِ وَرَاءَ لِسَانِهِ» انسان عاقل اول فکر می‌کند و سپس سخن می‌گوید، درحالی‌که انسان نادان اول سخن می‌گوید بعداً فکر می‌کند.
امام علی علیه‌السلام در بیان حدیث «اللِّسانُ سَبُعٌ، إن خُلِّیَ عَنهُ عَقَرَ» زبان را درنده‌ای توصیف نمودند که همواره باید مراقب آن بود. امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌فرمایند؛ «إِذَا تَمَّ الْعَقْلُ نَقَصَ الْکَلَامُ» اگر عقل و خرد انسان به کمال برسد، حرف و سخنش کمتر می‌شود؛ به‌نوعی کسی که زیاد حرف می‌زند نشانه کم‌عقلی اوست. چرا که انسان‌های عاقل همواره مراقب سخن خود بوده به‌راحتی زبان به سخن باز نمی‌کنند.
«أکثِرْ صَمتَکَ یَتَوَفَّرْ فِکرُکَ، و یَستَنِرْ قَلبُکَ» سکوت مهم‌ترین پایه بارورسازی فکر و اندیشه و افزایش قدرت تفکر و تأمل است. امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام در حکمت 140 نهج‌البلاغه از امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام نقل شده که می‌فرمایند؛ «تَکَلّموا تُعرَفوا؛ فإنّ المَرءَ مَخبوءٌ تَحتَ لِسانِهِ»؛ سخن‌گویید، تا شناخته شوید؛ زیرا آدمى در زیر زبان خود، پنهان است.
«الْمَرْءُ مَخْبُوءٌ تَحْتَ لِسَانِهِ» شخصیت، منزلت و جایگاه انسان زیر زبانش پنهان است که در شعر فارسی برگرفته از این سخن امیرالمؤمنین علی علیه اسلام آمده است؛ «تا مرد سخن نگفته باشد، عیب و هنرش نهفته باشد».
انسان برای معرفی خود باید سخنان برگزیده بر زبان جاری سازد. امام علی علیه‌السلام می‌فرمایند؛ «لا خَیرَ فی الصَّمتِ عَنِ الحُکمِ، کما أنّهُ لا خَیرَ فی القَولِ بِالجَهلِ» در فروبستن زبان از حکمت خیرى نیست، همچنان که در ندانسته سخن‌گفتن خیرى نمی‌باشد؛ لذا اگر سخن انسان حکیمانه باشد سکوت جایز نیست و در سخن حکیمانه وظیفه بر سخنرانی بیان حکمت‌هاست.
هم حرف‌زدن و هم سکوت آفاتی دارد. مولی الموحدین علی علیه‌السلام در عین تصریح بر اهمیت دورسازی سخن از آفات آن بر این نکته که خداوند متعال پیامبران را به سکوت مبعوث نکرد و همه انبیای الهی مأمور به سخن و بیان حقایق عالم هستی بودند، متذکر شدند.
مؤمن سکوت‌های زیاد و طولانی را برمی‌گزیند. با سکوت طولانی بزرگی و حکمت انسان حفظ می‌شود و انسان حکیم و عالم و دانشمند واقعی تنها در جایی که سخنش مفید باشد، زبان به سخن می‌گشاید.
«مَن کَثُرَ کلامُهُ کَثُرَ خَطَؤُهُ، و مَن کَثُرَ خَطَؤُهُ قَلَّ حَیاؤهُ ، و مَن قَلَّ حَیاؤهُ قَلَّ وَرَعُهُ ، و مَن قَلَّ وَرَعُهُ ماتَ قَلبُهُ ، و مَن ماتَ قَلبُهُ دَخَلَ النّارَ» پرگویی دل را می‌میراند. هر که سخن بسیار گوید، خطایش افزون شود و هر که بسیار خطا کند، شرم و حیایش کم گردد و هر که کم شرم و حیا شود، پارسایی‌اش کاهش خواهد یافت و هر که پارسایی‌اش کم شود، دلش می‌میرد و هر که دلش بمیرد، گرفتار آتش دوزخ و جهنم خواهد شد.
امام علی علیه‌السلام دررابطه‌با زبان تعبیر زیبای را مطرح می‌سازند و می‌فرمایند؛ کلام تا زمانی که زبان به سخن نگشایی در اختیار توست و همین که زبان باز کنی تو در بند و اختیار آن خواهی بود. همان‌طور با گنجینه‌ای از طلا و نقره محافظت می‌کنیم، باید زبان خود را نیز در گنجینه و خزانه وجودی خویش مراقب و آن را کنترل نماییم؛ «لاَ تَقُلْ مَا لاَ تَعْلَمُ بَلْ لاَ تَقُلْ کُلَّ مَا تَعْلَمُ»
هیچگاه نباید تندی زبان را علیه کسی که حرف‌زدن به ما آموخت، به کار گیریم. هیچگاه نباید در مقابل والدین و معلم که به انسان سخن آموخته‌اند، کرنش و به درشتی سخن بگوییم.
سیاری از مراجع و صاحبان رساله به‌منظور بیان دقیق نظرات فقهی، بارها به دیدگاه‌های خود مراجعه می‌کنند؛ این در حالی است که متأسفانه عده‌ای بدون علم و دانش دینی به‌راحتی در مورد مسائل دینی اظهارنظر می‌کنند و به‌اشتباه احکام فقهی را برای دیگران بازگو می‌کنند.
ماه مبارک رجب دارای اهمیت و ظرفیت های بالایی جهت رشد و تعالی انسان است. در این ماه سه زیارت مستحب تأکید شده است. عمره رجبیه، زیارت سیدالشهدا علیه‌السلام مخصوصاً در نیمه دوم ماه رجب و نیز زیارت امام رضا علیه‌السلام از جمله سفارش‌های زیارتی روایات اسلامی برای ماه رجب‌المرجب است.
امام علی علیه‌السلام در خطبه‌ها، نامه و حکمت‌هایشان فراوان به موضوع زبان و مسئولیت زبان اشاره نموده‌اند؛ «لِسَانُ الْعَاقِلِ وَرَاءَ قَلْبِهِ، وَ قَلْبُ الْأَحْمَقِ وَرَاءَ لِسَانِهِ» انسان عاقل اول فکر می‌کند و سپس سخن می‌گوید، درحالی‌که انسان نادان اول سخن می‌گوید بعداً فکر می‌کند.
امام علی علیه‌السلام در بیان حدیث «اللِّسانُ سَبُعٌ، إن خُلِّیَ عَنهُ عَقَرَ» زبان را درنده‌ای توصیف نمودند که همواره باید مراقب آن بود. امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌فرمایند؛ «إِذَا تَمَّ الْعَقْلُ نَقَصَ الْکَلَامُ» اگر عقل و خرد انسان به کمال برسد، حرف و سخنش کمتر می‌شود؛ به‌نوعی کسی که زیاد حرف می‌زند نشانه کم‌عقلی اوست. چرا که انسان‌های عاقل همواره مراقب سخن خود بوده به‌راحتی زبان به سخن باز نمی‌کنند.
«أکثِرْ صَمتَکَ یَتَوَفَّرْ فِکرُکَ، و یَستَنِرْ قَلبُکَ» سکوت مهم‌ترین پایه بارورسازی فکر و اندیشه و افزایش قدرت تفکر و تأمل است. امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام در حکمت 140 نهج‌البلاغه از امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام نقل شده که می‌فرمایند؛ «تَکَلّموا تُعرَفوا؛ فإنّ المَرءَ مَخبوءٌ تَحتَ لِسانِهِ»؛ سخن‌گویید، تا شناخته شوید؛ زیرا آدمى در زیر زبان خود، پنهان است.
«الْمَرْءُ مَخْبُوءٌ تَحْتَ لِسَانِهِ» شخصیت، منزلت و جایگاه انسان زیر زبانش پنهان است که در شعر فارسی برگرفته از این سخن امیرالمؤمنین علی علیه اسلام آمده است؛ «تا مرد سخن نگفته باشد، عیب و هنرش نهفته باشد».
انسان برای معرفی خود باید سخنان برگزیده بر زبان جاری سازد. امام علی علیه‌السلام می‌فرمایند؛ «لا خَیرَ فی الصَّمتِ عَنِ الحُکمِ، کما أنّهُ لا خَیرَ فی القَولِ بِالجَهلِ» در فروبستن زبان از حکمت خیرى نیست، همچنان که در ندانسته سخن‌گفتن خیرى نمی‌باشد؛ لذا اگر سخن انسان حکیمانه باشد سکوت جایز نیست و در سخن حکیمانه وظیفه بر سخنرانی بیان حکمت‌هاست.
هم حرف‌زدن و هم سکوت آفاتی دارد. مولی الموحدین علی علیه‌السلام در عین تصریح بر اهمیت دورسازی سخن از آفات آن بر این نکته که خداوند متعال پیامبران را به سکوت مبعوث نکرد و همه انبیای الهی مأمور به سخن و بیان حقایق عالم هستی بودند، متذکر شدند.
مؤمن سکوت‌های زیاد و طولانی را برمی‌گزیند. با سکوت طولانی بزرگی و حکمت انسان حفظ می‌شود و انسان حکیم و عالم و دانشمند واقعی تنها در جایی که سخنش مفید باشد، زبان به سخن می‌گشاید.
«مَن کَثُرَ کلامُهُ کَثُرَ خَطَؤُهُ، و مَن کَثُرَ خَطَؤُهُ قَلَّ حَیاؤهُ ، و مَن قَلَّ حَیاؤهُ قَلَّ وَرَعُهُ ، و مَن قَلَّ وَرَعُهُ ماتَ قَلبُهُ ، و مَن ماتَ قَلبُهُ دَخَلَ النّارَ» پرگویی دل را می‌میراند. هر که سخن بسیار گوید، خطایش افزون شود و هر که بسیار خطا کند، شرم و حیایش کم گردد و هر که کم شرم و حیا شود، پارسایی‌اش کاهش خواهد یافت و هر که پارسایی‌اش کم شود، دلش می‌میرد و هر که دلش بمیرد، گرفتار آتش دوزخ و جهنم خواهد شد.
امام علی علیه‌السلام دررابطه‌با زبان تعبیر زیبای را مطرح می‌سازند و می‌فرمایند؛ کلام تا زمانی که زبان به سخن نگشایی در اختیار توست و همین که زبان باز کنی تو در بند و اختیار آن خواهی بود. همان‌طور با گنجینه‌ای از طلا و نقره محافظت می‌کنیم، باید زبان خود را نیز در گنجینه و خزانه وجودی خویش مراقب و آن را کنترل نماییم؛ «لاَ تَقُلْ مَا لاَ تَعْلَمُ بَلْ لاَ تَقُلْ کُلَّ مَا تَعْلَمُ»
هیچگاه نباید تندی زبان را علیه کسی که حرف‌زدن به ما آموخت، به کار گیریم. هیچگاه نباید در مقابل والدین و معلم که به انسان سخن آموخته‌اند، کرنش و به درشتی سخن بگوییم.
سیاری از مراجع و صاحبان رساله به‌منظور بیان دقیق نظرات فقهی، بارها به دیدگاه‌های خود مراجعه می‌کنند؛ این در حالی است که متأسفانه عده‌ای بدون علم و دانش دینی به‌راحتی در مورد مسائل دینی اظهارنظر می‌کنند و به‌اشتباه احکام فقهی را برای دیگران بازگو می‌کنند.
ماه مبارک رجب دارای اهمیت و ظرفیت های بالایی جهت رشد و تعالی انسان است. در این ماه سه زیارت مستحب تأکید شده است. عمره رجبیه، زیارت سیدالشهدا علیه‌السلام مخصوصاً در نیمه دوم ماه رجب و نیز زیارت امام رضا علیه‌السلام از جمله سفارش‌های زیارتی روایات اسلامی برای ماه رجب‌المرجب است.
تاکنون نظری ثبت نشده است