display result search
- 13015
- 1000
- 1000
- 1000
تفسیر آیه 96 سوره اعراف
سخنرانی حجت الاسلام محسن قرائتی با موضوع تفسیر سوره اعراف - آیه 96
وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى ءَامَنُواْ وَاتَّقَوْاْ لَفَتَحْنَا عَلَیْهِم بَرَکَتٍ مِّنَ السَّمَآءِ وَالْأَرْضِ وَلَکِن کَذَّبُواْ فَأَخَذْنَهُم بِمَا کَانُواْ یَکْسِبُونَ
ترجمه
و اگر مردم شهرها و آبادىها ایمان آورده و تقوا پیشه کرده بودند، قطعاً (درهاى) برکات آسمان وزمین را برآنان مى گشودیم، ولى آنان (آیات ما را) تکذیب کردند، پس ما هم به خاطر عملکردشان آنان را (با قهر خود) گرفتیم.
«برکات» جمع «برکت»، به موهبت هاى ثابت و پایدار گفته مى شود، در مقابل چیزهاى گذرا. در معناى «برکت»، کثرت، خیر و افزایش وجود دارد. برکات، شامل برکتهاى مادّى و معنوى مى شود، مثل برکت در عمر، دارایى، علم، کتاب و امثال آن.
سؤال: اگر ایمان و تقوا سبب نزول برکات است، پس چرا کشورهاى کافر، وضع بهترى دارند و کشورهاى اسلامى با مشکلات فراوانى رو به رو هستند؟
پاسخ: اوّلاً آن کشورها از نظر علم و صنعت جلو هستند، ولى از نظر روحى و روانى آرامش ندارند. از این نظر آنان نیز مشکلات فراوانى دارند.
ثانیاً: اغلب کشورهاى اسلامى، تنها نام اسلام را با خود دارند و قوانین و رهنمودهاى دین اسلام در آنجا حاکم نمى باشد.
به علاوه گاهى رفاه مادّى، نوعى قهر الهى است. چنانکه قرآن مىفرماید: «فلمّا نسوا ما ذکّروا به فتحنا علیهم أبواب کلّ شىء» [186] چون تذکّرات الهى را فراموش کردند، درهاى همه چیز را به رویشان گشودیم تا سرمست شوند.
در قرآن، دو نوع گشایش براى دو گروه مطرح است: الف: رفاه و گشایش براى خوبان که همراه برکات است، «فَتَحنا علیهم برکات». ب: رفاه و گشایش براى کفّار و نااهلان که دیگر همراه برکت نیست، «فَتَحنا علیهم ابواب کلّ شىء»، زیرا چه بسا نعمتها، ناپایدار و سبب غفلت و غرور و طغیان باشد. خداوند، این رفاه و گشایش کفّار را وسیله مهلت و پرشدن پیمانه آنان قرار داده است. بنابراین به هر نعمت ظاهرى نباید دل خوش کرد، زیرا اگر این نعمتها براى مؤمنین باشد، مایه برکت است، و اگر براى کفّار باشد، ناپایدار و وسیله قهر الهى است.
امام صادق (ع) فرمودند: گاهى بنده اى از خداوند حاجت و تقاضایى دارد و خداوند دعایش را مستجاب مى کند و مقرّر مى شود تا مدّتى دیگر برآورده شود. امّا پس از آن، بنده گناهى را انجام مىدهد که موجب برآورده نشدن حاجتش مى شود.
از مصادیق بارز این آیه، دوران ظهور حضرت مهدى (عجّل اللّه تعالى فرجه) است که به گفته روایات، در آن زمان برکات از آسمان و زمین سرازیر مى شود.
پیام ها
1- ایمان آوردن و متّقى شدن جامعه، کار بسیار سختى است. «لو... آمنوا واتّقوا» («لَو»، نشانهى کار بسیار سخت و نشدنى است)
2- براى دریافت الطاف و برکات اجتماعى خداوند، ایمان و تقواى فردى کافى نیست، باید اکثریّت جامعه اهل ایمان و تقوا باشند. «أهل القرى آمنوا واتّقوا»
3- ایمان به تنهایى کافى نیست، بلکه تقوا لازم است. «آمنوا واتّقوا»
4- سرمایه گذارى روى فرهنگ و معنویّت جامعه، بازده اقتصادى هم دارد. «آمنوا و اتّقوا لفتحنا علیهم برکات»
5 - وعده هاى الهى را جدّى بگیریم. با ایمان و تقوا، نزول برکات حتمى است. (حرف لام در «لفتحنا»)
6- بستن و گشایش، در اختیار خداست، «لفتحنا» امّا بازتابى از عملکرد ماست.
7- ادیان آسمانى، خواستار بهبود وضع اقتصادى مردمند. «لفتحنا علیهم»
8 - انسان به طور غریزى بهدریافت برکات وخیرات علاقمند است و انبیا از همین تمایلات طبیعى براى اهداف خود استفاده مى کردند. «لفتحنا علیهم برکات»
9- آنچه از برکات دریافت مى کنیم، گوشه اى از برکات الهى است. «برکات» (کلمه «برکات» بدون الف و لام است، لذا شامل تمام برکت ها نمى شود)
10- زمین و آسمان، سرچشمه برکاتاند. «برکات من السماء و الارض»
11- نقش آسمان در برکترسانى، بر نقش زمین مقدّم است. «برکات من السماء و الارض» (تقدّم آسمان بر زمین)
12- ایمان و تقوا سبب نزول برکات مى شود، ولى هر نعمت و رفاهى معلول ایمان و تقوا نیست. «آمنوا واتّقوا... برکات»
13- عامل محرومیّت ها و مشکلات، عملکرد خود ماست. «بما کانوا یکسبون»
14- لجاجت و پافشارى بر گناه، سبب قهر و عذاب الهى است. «فاخذناهم بما کانوا یکسبون»
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى ءَامَنُواْ وَاتَّقَوْاْ لَفَتَحْنَا عَلَیْهِم بَرَکَتٍ مِّنَ السَّمَآءِ وَالْأَرْضِ وَلَکِن کَذَّبُواْ فَأَخَذْنَهُم بِمَا کَانُواْ یَکْسِبُونَ
ترجمه
و اگر مردم شهرها و آبادىها ایمان آورده و تقوا پیشه کرده بودند، قطعاً (درهاى) برکات آسمان وزمین را برآنان مى گشودیم، ولى آنان (آیات ما را) تکذیب کردند، پس ما هم به خاطر عملکردشان آنان را (با قهر خود) گرفتیم.
«برکات» جمع «برکت»، به موهبت هاى ثابت و پایدار گفته مى شود، در مقابل چیزهاى گذرا. در معناى «برکت»، کثرت، خیر و افزایش وجود دارد. برکات، شامل برکتهاى مادّى و معنوى مى شود، مثل برکت در عمر، دارایى، علم، کتاب و امثال آن.
سؤال: اگر ایمان و تقوا سبب نزول برکات است، پس چرا کشورهاى کافر، وضع بهترى دارند و کشورهاى اسلامى با مشکلات فراوانى رو به رو هستند؟
پاسخ: اوّلاً آن کشورها از نظر علم و صنعت جلو هستند، ولى از نظر روحى و روانى آرامش ندارند. از این نظر آنان نیز مشکلات فراوانى دارند.
ثانیاً: اغلب کشورهاى اسلامى، تنها نام اسلام را با خود دارند و قوانین و رهنمودهاى دین اسلام در آنجا حاکم نمى باشد.
به علاوه گاهى رفاه مادّى، نوعى قهر الهى است. چنانکه قرآن مىفرماید: «فلمّا نسوا ما ذکّروا به فتحنا علیهم أبواب کلّ شىء» [186] چون تذکّرات الهى را فراموش کردند، درهاى همه چیز را به رویشان گشودیم تا سرمست شوند.
در قرآن، دو نوع گشایش براى دو گروه مطرح است: الف: رفاه و گشایش براى خوبان که همراه برکات است، «فَتَحنا علیهم برکات». ب: رفاه و گشایش براى کفّار و نااهلان که دیگر همراه برکت نیست، «فَتَحنا علیهم ابواب کلّ شىء»، زیرا چه بسا نعمتها، ناپایدار و سبب غفلت و غرور و طغیان باشد. خداوند، این رفاه و گشایش کفّار را وسیله مهلت و پرشدن پیمانه آنان قرار داده است. بنابراین به هر نعمت ظاهرى نباید دل خوش کرد، زیرا اگر این نعمتها براى مؤمنین باشد، مایه برکت است، و اگر براى کفّار باشد، ناپایدار و وسیله قهر الهى است.
امام صادق (ع) فرمودند: گاهى بنده اى از خداوند حاجت و تقاضایى دارد و خداوند دعایش را مستجاب مى کند و مقرّر مى شود تا مدّتى دیگر برآورده شود. امّا پس از آن، بنده گناهى را انجام مىدهد که موجب برآورده نشدن حاجتش مى شود.
از مصادیق بارز این آیه، دوران ظهور حضرت مهدى (عجّل اللّه تعالى فرجه) است که به گفته روایات، در آن زمان برکات از آسمان و زمین سرازیر مى شود.
پیام ها
1- ایمان آوردن و متّقى شدن جامعه، کار بسیار سختى است. «لو... آمنوا واتّقوا» («لَو»، نشانهى کار بسیار سخت و نشدنى است)
2- براى دریافت الطاف و برکات اجتماعى خداوند، ایمان و تقواى فردى کافى نیست، باید اکثریّت جامعه اهل ایمان و تقوا باشند. «أهل القرى آمنوا واتّقوا»
3- ایمان به تنهایى کافى نیست، بلکه تقوا لازم است. «آمنوا واتّقوا»
4- سرمایه گذارى روى فرهنگ و معنویّت جامعه، بازده اقتصادى هم دارد. «آمنوا و اتّقوا لفتحنا علیهم برکات»
5 - وعده هاى الهى را جدّى بگیریم. با ایمان و تقوا، نزول برکات حتمى است. (حرف لام در «لفتحنا»)
6- بستن و گشایش، در اختیار خداست، «لفتحنا» امّا بازتابى از عملکرد ماست.
7- ادیان آسمانى، خواستار بهبود وضع اقتصادى مردمند. «لفتحنا علیهم»
8 - انسان به طور غریزى بهدریافت برکات وخیرات علاقمند است و انبیا از همین تمایلات طبیعى براى اهداف خود استفاده مى کردند. «لفتحنا علیهم برکات»
9- آنچه از برکات دریافت مى کنیم، گوشه اى از برکات الهى است. «برکات» (کلمه «برکات» بدون الف و لام است، لذا شامل تمام برکت ها نمى شود)
10- زمین و آسمان، سرچشمه برکاتاند. «برکات من السماء و الارض»
11- نقش آسمان در برکترسانى، بر نقش زمین مقدّم است. «برکات من السماء و الارض» (تقدّم آسمان بر زمین)
12- ایمان و تقوا سبب نزول برکات مى شود، ولى هر نعمت و رفاهى معلول ایمان و تقوا نیست. «آمنوا واتّقوا... برکات»
13- عامل محرومیّت ها و مشکلات، عملکرد خود ماست. «بما کانوا یکسبون»
14- لجاجت و پافشارى بر گناه، سبب قهر و عذاب الهى است. «فاخذناهم بما کانوا یکسبون»
منبع: پایگاه درس هایی از قرآن
کاربر مهمان
کاربر مهمان